About Fake News

Under the digital sky of 2025, the world has stepped into a new era where fake news is no longer just a problem for any single country—it has become a global “digital pandemic.”

Like the rest of the world, Vietnam is facing increasingly complex and serious challenges caused by the spread of false information. But how each country handles it reflects their own level of technology, public awareness, and management systems.

In Vietnam, the speed at which fake news spreads is said to be on par with many developed countries. With nearly 80 million internet users—around 79% of the population—and over 76 million social media accounts, the country has become fertile ground for false information to spread like wildfire.

Things got even worse when a malware called VietCredCare secretly invaded 65 universities, 21 banks, and 9 government agencies. Fake news isn’t just about confusing people anymore—it has become a dangerous cyber weapon, targeting important systems.

Globally, around 86% of people have been exposed to fake news. In the U.S., 80% of adults have accidentally consumed false information, and 23% admitted they’ve shared it without realizing it was fake.

A Vietnamese cybersecurity expert said that while the speed of fake news in Vietnam matches that of developed countries, the consequences are often worse due to weak fact-checking systems and low public awareness. Fake news isn’t just harmless gossip online—it has caused serious damage to both the economy and society.

In Vietnam, some people have been fined up to 15 million VND for posting false information about COVID-19. The reputations of many businesses have been destroyed by baseless rumors, leading to lost contracts and financial losses. One well-known case in 2024 involved a major supermarket chain in Ho Chi Minh City. A rumor on TikTok claimed their food was radioactive, causing damages of up to 300 billion VND.

Worldwide, according to the World Economic Forum, fake news is estimated to cause 78 billion USD in economic losses each year. In the U.S., trust in traditional media has dropped to just 32%, leaving democracy shaken by the flood of misinformation.

Facing this fake news outbreak, Vietnam has taken strong steps to control and limit its harm. Laws like Decree 72 and the 2018 Cybersecurity Law require online platforms to remove false information within 6 to 48 hours of discovery.

Additionally, Vietnam’s Factcheckvn Center under the Vietnam News Agency checks and verifies over 500 pieces of information daily to help warn the public. Around the world, countries are also stepping up with technology. The European Union (EU) uses artificial intelligence to detect and block 93% of deepfake videos on X (Twitter). The U.S. has invested over 2 billion USD into blockchain projects to trace and verify information sources.

However, despite advances in anti-fake-news technology, the amount of deepfake videos and new forms of fake news keeps rising. According to the Massachusetts Institute of Technology (MIT), deepfake content increased by over 40% in just the past year. This shows that no matter how modern technology gets, it’s hard to win this battle if people’s awareness doesn’t improve.

Recent surveys show that awareness of fake news in Vietnam is still low compared to other countries. About 65% of Vietnamese internet users come across fake news every day, but only 31% feel confident they can spot false information. In the U.S., 80% of people encounter fake news, but 42% say they can identify it. In France, the country with the highest awareness, 68% of people can recognize fake news, proving how important education and media literacy are. In Vietnam, over 60% of users still share sensational information without checking its source, unintentionally feeding the spread of falsehoods online.

Looking ahead to 2026, fake news is expected to become even more dangerous as AI technology will allow fake content to be created almost automatically—up to 90% fake with little human effort. In response, Vietnam is gradually introducing fake news awareness education into secondary schools to help young people develop critical thinking and digital skills early on. Internationally, many experts are calling for a global “Anti-Fake News Charter” under the United Nations to set worldwide standards.

While the world continues to race in the technology game, the most important reminder is still individual responsibility. There is no “vaccine” that can completely eliminate fake news unless each of us learns to pause, check, and think carefully before sharing anything online.

Về tin giả

Dưới bầu trời công nghệ số năm 2025, thế giới bước vào một kỷ nguyên mới nơi mà tin giả không còn là vấn nạn riêng của bất kỳ quốc gia nào, mà đã trở thành một “đại dịch kỹ thuật số” toàn cầu.

Việt Nam, giống như phần còn lại của thế giới, đối mặt với những thách thức ngày càng phức tạp và nghiêm trọng do sự lan truyền của thông tin sai lệch, nhưng cách ứng phó của mỗi quốc gia lại mang đậm dấu ấn địa phương, phản chiếu trình độ công nghệ, nhận thức cộng đồng và cơ chế quản lý.

Tại Việt Nam, tốc độ lan truyền của tin giả được đánh giá là ngang bằng với nhiều nước phát triển. Với gần 80 triệu người sử dụng Internet, tương đương 79% dân số, và hơn 76 triệu tài khoản mạng xã hội, quốc gia này trở thành mảnh đất màu mỡ cho những luồng thông tin sai lệch phát tán với tốc độ chóng mặt.

Tình trạng càng trở nên nghiêm trọng khi mã độc VietCredCare đã âm thầm xâm nhập vào 65 trường đại học, 21 ngân hàng và 9 cơ quan chính phủ. Tin giả không chỉ dừng lại ở việc làm nhiễu loạn nhận thức cộng đồng mà còn được sử dụng như một vũ khí mạng tinh vi, tấn công vào các hệ thống trọng yếu.

Trên bình diện toàn cầu, 86% dân số thế giới đã tiếp xúc với tin giả, trong đó tại Mỹ, 80% người trưởng thành vô tình tiêu thụ thông tin sai lệch và 23% thừa nhận từng chia sẻ những thông tin đó.

Một chuyên gia an ninh mạng Việt Nam nhận định rằng, tốc độ lan truyền tin giả tại Việt Nam không hề kém cạnh các quốc gia phát triển, nhưng hệ quả lại nặng nề hơn do thiếu cơ chế kiểm chứng thông tin chặt chẽ và ý thức cộng đồng còn thấp. Không chỉ là những câu chuyện vô thưởng vô phạt trên mạng xã hội, tin giả đã để lại những hậu quả kinh hoàng cả về kinh tế lẫn xã hội.

Tại Việt Nam, nhiều cá nhân đã bị xử phạt lên đến 15 triệu đồng vì đăng tải thông tin sai lệch liên quan đến dịch COVID-19. Danh dự và uy tín của nhiều doanh nghiệp bị sụp đổ bởi những tin đồn thất thiệt, dẫn tới mất hợp đồng và thiệt hại tài chính. Một vụ án điển hình xảy ra vào năm 2024 khi một chuỗi siêu thị lớn ở TP.HCM bị lan truyền tin đồn thực phẩm nhiễm xạ trên TikTok, gây thiệt hại lên tới 300 tỷ đồng.

Trong khi đó, trên toàn thế giới, theo báo cáo của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, thiệt hại kinh tế do tin giả gây ra ước tính lên đến 78 tỷ USD mỗi năm. Tại Mỹ, niềm tin vào truyền thông chính thống chỉ còn lại 32%, khiến nền dân chủ bị lung lay bởi làn sóng thông tin sai lệch tràn lan.

Trước sự bùng phát của tin giả, Việt Nam đã có những động thái quyết liệt nhằm kiểm soát và hạn chế tác hại của vấn nạn này. Các quy định pháp lý như Nghị định 72 và Luật An ninh mạng 2018 buộc các nền tảng trực tuyến phải gỡ bỏ thông tin sai lệch trong vòng từ 6 đến 48 giờ kể từ khi bị phát hiện.

Bên cạnh đó, Trung tâm Factcheckvn thuộc Thông tấn xã Việt Nam mỗi ngày kiểm tra và xác minh hơn 500 thông tin để kịp thời cảnh báo người dân. Trên thế giới, các quốc gia cũng đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ vào cuộc chiến chống tin giả. Liên minh châu Âu (EU) sử dụng trí tuệ nhân tạo để phát hiện và chặn đứng 93% video deepfake trên nền tảng X (Twitter). Mỹ đầu tư hơn 2 tỷ USD vào dự án ứng dụng blockchain nhằm truy xuất và xác thực nguồn gốc thông tin.

Tuy nhiên, một nghịch lý đáng buồn là mặc dù công nghệ chống tin giả ngày càng tiên tiến, nhưng số lượng video deepfake và các dạng tin giả mới vẫn gia tăng mạnh mẽ. Theo Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), chỉ riêng trong năm qua, số lượng deepfake đã tăng hơn 40% so với năm 2024. Đây là minh chứng rõ nét cho thấy công nghệ dù hiện đại đến đâu cũng khó lòng chiến thắng một khi ý thức cộng đồng chưa được cải thiện.

Khảo sát mới nhất cho thấy nhận thức về tin giả ở Việt Nam vẫn còn thấp so với nhiều quốc gia. Khoảng 65% người dùng tại Việt Nam tiếp xúc với tin giả mỗi ngày, nhưng chỉ 31% trong số đó tự tin rằng mình có thể nhận diện được thông tin sai lệch. Trong khi đó, tại Mỹ, con số này là 80% tiếp xúc và 42% nhận diện được. Pháp, quốc gia có tỷ lệ nhận diện cao nhất, đạt 68%, cho thấy vai trò của giáo dục và truyền thông có ảnh hưởng lớn thế nào đến khả năng phòng chống tin giả trong xã hội. Thực tế tại Việt Nam, hơn 60% người dùng vẫn dễ dàng chia sẻ những thông tin giật gân mà không cần kiểm tra nguồn gốc, góp phần không nhỏ vào việc nuôi dưỡng vòng xoáy sai lệch trên mạng.

Dự báo đến năm 2026, tin giả sẽ càng trở nên nguy hiểm hơn khi công nghệ trí tuệ nhân tạo cho phép tạo ra thông tin giả gần như hoàn toàn tự động với tỷ lệ lên tới 90%. Trước xu thế đó, Việt Nam đang từng bước đưa giáo dục về nhận diện tin giả vào chương trình học từ bậc trung học cơ sở, giúp thế hệ trẻ hình thành tư duy phản biện và kỹ năng số ngay từ sớm. Trên bình diện quốc tế, nhiều chuyên gia kêu gọi thiết lập một “Hiến chương chống tin giả” dưới sự bảo trợ của Liên Hợp Quốc nhằm tạo ra một chuẩn mực chung cho toàn cầu.

Trong khi thế giới vẫn miệt mài chạy đua về công nghệ, lời nhắc nhở quan trọng nhất vẫn là ý thức của từng cá nhân. Không có loại “vắc-xin” nào có thể xóa bỏ hoàn toàn tin giả nếu mỗi người không biết dừng lại, kiểm tra và suy nghĩ trước khi chia sẻ bất kỳ thông tin nào.